وضعیت گنبد مسجد شیخ لطف الله بحرانی است
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۹۱۹۴۶۶
جنجال‌ها بر سر گنبد مسجد شیخ لطف الله ادامه دارد و پیگیری‌ها نشان می‌دهد مدیران میراث فرهنگی و مرمتگران آن اعتقادی به "تغییر" رنگ گنبد ندارند، بلکه آن را تنها "تفاوت قسمت مرمت شده و مرمت نشده" آن می‌دانند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، حاشیه هایی گنبد این روزها دو رنگ مسجد شیخ لطف الله همچنان ادامه دارد. گنبدی که کاشی‌ها و آجرهایش در عصر صفوی روی هم چیده شد تا شاهکاری از تزئینات و زیبایی در معماری خلق شود و آوازه آن تا قرن‌ها بعد در جهان بپیچد، پروفسور پوپ آمریکایی در توصیف آن می گوید "به سختی می‌توان این اثر را ساخته دست بشر دانست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اثری که به گواه بسیاری از تاریخ‌نگاران و جهان‌گردان "کوچکترین نقطه ضعفی" در خود نداشت و با دیدن آن از بیرون و درون هر کس بر سر ذوق می‌آمد، اکنون ترکی پر حاشیه دارد که چشمان اصفهانی‌ها و میراث دوستان این دیار را اذیت می‌کند؛ ترکی که اولین بخش مرمت شده از گنبد مسجد شیخ لطف الله است. یادگار استاد محمدرضا اصفهانی که شاه عباس دستور ساخت آن را داد اکنون در منگنه افکار عمومی که نگران "خرابی" گنبد به جای "مرمت" آن شدند، قرار گرفته است.
صحبت‌ها درباره این گنبد از جایی شروع شد که مهدی حجت، بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی در سخنرانی خود در دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان به آن اشاره کرد و از عبارت "خراب کردن" به جای "مرمت" نام برد. پس از آن برخی کارشناسان نیز نقطه نظرات متفاوتی را درباره آن ارائه دادند؛ عیسی اسفنجاری، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و معاون پژوهشی دانشکده حفاظت و مرمت این دانشگاه در خصوص نحوه مرمت گنبد مسجد گفته است "مرمت گنبد به مانند فرشی است که به جای رفو، تار و پود آن از هم باز شده است" البته این کارشناس در همان گفت و گو تاکید کرده که برای اظهار نظر کارشناسی باید قسمت مرمت شده گنبد از نزدیک بررسی شود.
واقعیت گنبد مسجد شیخ لطف الله از نزدیک با آن چیزی که از درون میدان یا کوچه‌های اطراف دیده می‌شود، تفاوت فراوانی دارد. تزئینات کاشی گنبد بر روی بستری از آجر سوار شده‌اند که در معرض انواع و اقسام پدیده‌های مختلف قرار گرفته‌اند. آجرها و کاشی‌ها نیز به مرور زمان شکل اولیه خود را از دست دادند و از جای اصلی خود خارج شدند و به نظر می‌رسد بند کشی نیز وجود نداشته باشد زیرا برخی کاشی‌ها بسیار شل هستند. بنابراین نیاز به مرمت در بخش‌هایی از گنبد که مرمت در آن صورت نپذیرفته به شدت احساس می‌شود.
با پاک‌سازی و مرمت دیگر ترک‌ها، رنگ گنبد یک دست خواهد شدمحمدعلی رضایت، فرزند استاد رحمت الله رضایت است که مرمت گنبد را بر عهده داشته است؛ درباره مراحل مرمت گنبد به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ابتدا تمام کاشی‌ها که در حدود ۳۰ هزار قطعه بوده شماره بندی و به پایین منتقل شده است. سپس این کاشی‌ها و کچ‌ها و پوسیدگی‌های پشت آن تمیز شده در ادامه این کاشی‌ها روی قالب در کنار هم قرار گرفته و پارچه بندی صورت گرفته و دوغاب ریخته شده است. در نهایت این پارچه‌ها پس از شستشو کامل و زیرسازی بستر بر روی جای خود قرار گرفته‌اند.
مرمت‌گر گنبد مسجد شیخ لطف الله با بیان اینکه "بستر گنبد آجری است و آجر رطوبت و گرد و خاک را به راحتی جذب می‌کند" تاکید می‌کند: هر آجری در هر محلی که قرار داشته باشد، با یک بُرِس کشیدن ساده رنگی متفاوت با آجر کناری خواهد گرفت. اتفاقی که بر روی گنبد رخ داده نیز همین است، کاشی‌ها بر بستری آجری سوار هستند و این تغییر رنگ پس از شستشو و مرمت طبیعی است. در صورت پاک سازی یا مرمت دیگر قسمت‌ها رنگ تمام گنبد یک دست خواهد شد.
وی خاطرنشان می‌کند: باید به فکر دیگر بخش‌های گنبد بود، وضعیت گنبد اصلا مطلوب نیست و با یک برف یا بارندگی سنگین ممکن است تخریب شود. اگر برف نسبتا سنگینی در اصفهان ببارد باید قید گنبد مسجد شیخ لطف الله را زد و اگر خدایی نکرده این گنبد تخریب شد دیگر هیچ کاری نمی‌توان کرد.
رضایت در پایان از رسانه‌ها می‌خواهد همان طور که روی گنبد شیخ لطف الله حساسیت نشان دادند روی دیگر بناها نیز این حساسیت را داشته باشند و تصریح می‌کند: این انتظار را دارم که اگر انتقادی از مرمت گنبد انجام می‌گیرد، پس از بازدید از فاصله نزدیک باشد نه اینکه از راه دور یا بر اساس عکس‌ها انتقادی صورت پذیرد.
به گفته مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در طی مراحل مرمت گنبد شیخ لطف الله با وجود کمبود بودجه سعی شده تا از مدرن ترین تجهیزات برای عکس‌برداری و تصاویر لیزری استفاده شود. به گفته مسئولان بسیاری از مشکلات گنبد پس از لایه برداری‌ها نمایان شده و نمی‌توان درباره آنها پیش بینی کرد، همین مشکلات ممکن است راه مرمت را تغییر دهد.
مدیر پایگاه جهانی میدان نقش جهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا در پاسخ به انتقادات از چگونگی مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله می‌گوید: تمام تصاویر در طی مرمت به طور مستمر و روزانه مستندنگاری شده و موجود است، اگر افرادی نسبت به نحوه مرمت مسجد انتقاد دارند، می توانند مستندات را بررسی و روش بهتری ارائه دهند؛ اگر روش بهتری وجود داشته باشد از آن استقبال می کنیم زیرا گنبد مسجد شیخ لطف الله برای همه ارزشمند است.
فریبا خطابخش ادامه می‌دهد: استادکاری مرمت این گنبد را بر عهده داشته که حرف اول را در دنیا می‌زند. زمانی که استاد رضایت مشغول کار روی گنبد بودند، یک گروه مرمتی معروف دیگر نیز آمدند و پس از بازدید از گنبد و شرایط آن گفتند که بهترین کار به بهترین شکل در حال انجام است.
وی ضمن مخالفت با عبارت "تفاوت رنگ" این جمله را اینگونه تصحیح می‌کند: "تفاوت قسمت مرمت شده و قسمت مرمت نشده." و در ادامه توضیح می دهد: کاشی‌هایی که مرمت شده اکنون بندکشی دارد این در صورتی است که کاشی‌های همین قسمت پیش از مرمت و کاشی‌های دیگر ترک‌هایی که مرمت نشده به راحتی با دست برداشته می‌شوند. عکس‌هایی که از فاصله نزدیک از گنبد شیخ لطف الله قبل و پس از مرمت گرفته شده وجود دارد و می توان آن ها را مقایسه کرد. در آن زمان کاشی‌ها با دست قابل برداشتن و بسیاری از آنها فروریخته بود. رسانه ها باید شرایط گنبد و نیاز آن به مرمت را اطلاع رسانی کنند تا بودجه آن فراهم شود. شرایط گنبد بحرانی است و با یک برف سنگین عاقبت آن نامشخص خواهد بود.
مدیرپایگاه جهانی میدان نقش جهان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا کل ترک گنبد برای مرمت برداشته شد، تاکید می‌کند: گنبد مشکلاتی در کاشی‌ها و آجرها داشت، اما مشکل اصلی گنبد زیرسازی آن بود. تمام کچ زیر سازی پوسیده شده و کاشی‌ها و آجرهای روی گنبد با دست قابل برداشتن بود. دیگر بخش‌های گنبد نیز همین مشکل را دارند و کاشی‌ها و آجرها از هم جدا شده اند. فشار روی کاشی‌های گنبد بسیار زیاد است و دلیل اینکه این کاشی‌ها هنوز نریخته این است که بارندگی شدید برف یا باران نداشته‌ایم؛ همچنین کاشی‌هایی که روی زمینه آجری گنبد کار شده‌اند ریشه‌های بلندی دارند و همین مسئله تا الان کاشی‌ها را از ریخته شدن حفظ کرده است.
خطابخش در ادامه با بیان این نکته که "برخی نکات گنبد از دور مشخص نیست" خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر گنبد چین خورده است و فشار بالایی بر گنبد وجود دارد. گنبد مسجد شیخ لطف الله مریض است و نیاز به درمان دارد. با دیدن گنبد در یک روز بارانی می‌توان متوجه این خرابی‌ها در زمان بارندگی شد. در اولین بارندگی پس از مرمت (هفته گذشته) تنها قسمتی که خیس نشده بود و نم نداشت همین قسمت مرمت شده بود.
وی درباره برنامه برای برای ادامه مرمت بر گنبد می‌افزاید: برنامه ریزی‌هایی کردیم و مرمت را به همین شکل ادامه خواهیم داد. اگر در هفته‌های آتی اعتبار به ما ابلاغ شود کار مرمت دیگر ترک‌های گنبد را نیز آغاز خواهیم کرد. در هر مرمت شرایط خاصی را برای مرمت‌گر در نظر می‌گیریم و اگر کسی حائز این شرایط نباشد قاعدتا کار مرمت را به او نخواهیم سپرد. انجام کار مرمت بناهای مهمی مانند گنبد مسجد شیخ لطف الله با مزایده ممکن نیست و امکان اجرای این تشریفات وجود ندارد.
مدیر پایگاه جهانی میدان نقش جهان در پایان از نبود بودجه گلایه می‌کند و از اسنادی می‌گوید که به جای پول نقد با آنها کار می‌کنند: مشکلی برای کار با اسناد نداریم، حتی همین کار گنبد را نیز با اسناد و بدون بودجه نقد انجام شد. هنوز اعتبار برای آغاز دوباره مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله اختصاص نیافته و به محض اینکه بودجه تامین شد مرمت دیگر ترک‌های گنبد آغاز خواهد شد.
قضاوت و اظهار نظر درباره مسائل خاص و تخصصی جز سخت‌ترین کارها و وظیفه آن بر عهده متخصصین است، اما این کار دشوار برای برخی سهل به نظر می‌آید! مهم‌ترین نکته پیش از هر صحبتی درباره گنبد مسجد شیخ لطف الله دیدن تک تک آجرها و کاشی‌های مرمت شده آن از نزدیک است. هیچگاه نمی‌توان با نگاه گذری درباره مسئله‌ای تخصصی نظر داد شاید به همین دلیل است که بسیاری از اساتید دانشگاه و متخصصان ترجیح دادند درباره چگونگی مرمت آن نظر ندهند.
از سویی دیگر، تغییر رنگ و خلائی که بین قسمت مرمت شده و ترک‌های دیگر گنبد به چشم می‌خورد، به هیچ عنوان مسئله‌ای جزئی نبوده که به سادگی آن را به تمیزکاری و یا بندکشی نسبت داد و قطعا باید توضیحات بیشتری ارائه شود تا شبهات به طور کامل از بین برود. آن چیزی که در این میان بارز و مشخص بوده نیاز مبرم گنبد مسجد شیخ لطف الله به بازسازی و مرمت است.
این گنبد مانند بسیاری دیگر از گنبدها با معماری عصر صفوی از چهارلایه تشکیل شده، بین لایه اول (لایه درونی) با آن تقارن شاهکار و زبان‌زد خود و لایه آخر که هویت شهر گنبدهای فیروزه‌ای است؛ دو لایه دیگر دچار پوسیدگی و تخریب فراوان شده بودند که در صورت نفوز رطوب می‌توانست باعث تخریب شود. همچنین احتمال فروریختن کاشی‌هایی که بدون بندکشی بر روی گنبد رها شدند محتمل است.
در میان هیایو "مرمت" یا "تخریب" و جنگ بر سر دو ترک مرمت شده گنبد نباید وضعیت پوسیدگی لایه زیرین آن فراموش شود. همچنین این انتظار می‌رود که پس از این تجربه حساسیت‌ها نسبت به داربست‌هایی که بر روی گنبدهای فیروزه‌ای شهر سالیان دراز است که جا خوش کرده‌اند و پس از پنج سال دوباره با همان مشکلات قبلی، داربست‌های قبلی و پیمانکاران قبلی باز می‌گردند، نیز بالا رود.
گزارش از: یزدان روحانی- خبرنگار ایمنا
کد خبر 398477منبع: ایمنا
کلیدواژه: گنبد مسجد شیخ لطف الله شهر گنبدهاي فيروزه اي مسجد شیخ لطف الله مرمت مسجد شیخ لطف الله مرمت و بازسازي ميدان نقش جهان ثبت جهانی آثار تاريخی ميراث فرهنگي اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۹۱۹۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جبهه مقاومت گنبد آهنین رسانه‌ای دشمن را از بین برد
امام جمعه چادگان گفت: گنبد آهنین رسانه‌ای غرب و امریکا سوراخ شد و جبهه مقاومت همانگونه که گنبد آهنین نظامی و موشکی رژیم صهیونیستی را شکافت، گنبد آهنین رسانه‌ای دشمن را هم از بین برد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از اصفهان، حجت الاسلام سید محمود بنی جمالی ظهر امروز _جمعه چهاردهم اردیبهشت_ در خطبه‌های این هفته نمازجمعه چادگان اظهار کرد: با اتفاقاتی که در هفته گذشته رخ داد همه دنیا شاهد بودند که طبل رسوایی دموکراسی دروغین و حقوق بشر و آزادی بیان دروغین آمریکا و اروپا زده شد.
وی افزود: دیدیم که پلیس آمریکا با چه خشونتی وارد دانشگاه‌های مطرح این کشور شد و با دانشجویان، اساتید و پرفسورها، عکاسان و خبرنگاران برخورد خشونت باری داشتند.
امام جمعه چادگان خاطرنشان کرد: این کشورها مدعی حقوق بشر، دموکراسی و آزادی بیان بودند ولی این چهره اصلی آمریکا رانشان داد و سالیان طولانی مدعی آزادی بیان و دموکراسی بودند.
حجت الاسلام بنی جمالی اضافه کرد: آزادی بیان در این کشورها تا زمانی وجود دارد که در راستای منافعشان باشد ولی اگر به خطوط قرمز آنان نزدیک شدند با اَشد مجازات با آنها برخورد می‌کنند.
وی تاکید کرد: رژیم صهیونیستی خط قرمز آمریکا و اروپاست و دانشجویان امروزه وارد این خط قرمز شدند و با خشونت و سرکوب با آنها برخورد می‌کنند.
امام جمعه چادگان گفت: مردم کشور ما با جنایات دشمن آشنایی داشتند ولی برای مردم دنیا که گمان می‌کردند این کشورها آزادی بیان دارند، تعجب برانگیز بود.
حجت الاسلام بنی جمالی تصریح کرد: گنبد آهنین رسانه‌ای غرب و آمریکا سوراخ شد و جبهه مقاومت همانگونه که گنبد آهنین نظامی و موشکی رژیم صهیونیستی را شکافت، گنبد آهنین رسانه‌ای دشمن را هم از بین برد.
وی افزود: تمام شرکت‌های بزرگ و غول‌های رسانه‌ای دنیا در اختیار آمریکاست و پدافندی داشتند که کار سانسور رسانه‌ای را انجام می‌داد و افکار را مهندسی می‌کرد ولی امروزه جبه مقاومت توانست مظلومیت خود را به گوش جوانان آمریکایی برساند.
امام جمعه چادگان خاطرنشان کرد: این خیزش یعنی جبهه مقاومت هم موفق بود وموشک‌های رسانه‌ای به قلب آمریکا و دانشگاه‌های مهم آن برخورد کرد.
حجت الاسلام بنی جمالی گفت: چنین جنبش وسیعی در این دانشگاه‌ها به معنی این است که لرزه بر ستون‌های رژیم استکباری افتاده است و این خبر مظلومیت و حقانیت مردم فلسطین را به گوش مردم دنیا رسانده است.
وی اضافه کرد: حقانیت جبهه مقاومت و جمهوری اسلامی به گوش دنیا رسیده و دیگر سانسور جواب نمی‌دهد و بیداری اتفاق افتاده و این همان چیزی است که دنیای غرب از آن می‌ترسید.
امام جمعه چادگان گفت: این بیداری در جوانان نه تنها به وجود آمده بلکه به خروش آمده و آنان را به حقیقت رسانده و جنبش‌های عدالت‌خواهی یک نمونه از هنر جبهه مقاومت در جنگ نرم است.
حجت الاسلام بنی جمالی بیان کرد: این‌ها همه مصداق سخن مقام معظم رهبری است که به قله‌ها نزدیک شده‌ایم و در دل آمریکا نور عدالت‌خواهی و جنبش عدالت تابیده است.
وی با اشاره به سخن مقام معظم رهبری خاطر نشان کرد: دانشجویان خارجی نه شیشه‌ای شکستند و نه بانکی آتش زدند، فقط به حمایت از مردم فلسطین تحصن کردند که با بدترین وضع با آنان برخورد می‌کنند و هیچکس نمی‌تواند علیه پلیس آمریکا مقاومت کند.
امام جمعه چادگان با اشاره به شهادت امام صادق (ع) بیان کرد: در آستانه شهادت بنیانگذار مکتب جعفری هستیم، ما خیلی مدیون امام صادق (ع) هستیم چون شیعه در زمان ایشان نهالی بیش نبود.
حجت الاسلام بنی جمالی اضافه کرد: شیعه همواره تا زمان امام صادق (ع) در مظلومیت و اقلیت بود و این امام همام با تربیت شاگردان در عرصه‌های مختلف توانستند مبانی فکری شیعه را قوی کنند.
وی افزود: تمام این مجاهدت‌های امام (ع) در زمانی بود که بنی‌امیه و بنی‌عباس، معتزله و اشاعره و نحله‌های فکری گوناگون صحبت می‌کردن، شیعه هم به عنوان یک مکتب از همان‌جا شکل گرفت و قدرتمند شد.
امام جمعه چادگان تاکید کرد: هرچه که ما امروز داریم از نظام اسلامی و ولایت فقیه و تفکر شهید مطهری که امروز در دنیا حرفی برای گفتن دارد، همه از برکت امام صادق (ع) است.
حجت الاسلام بنی جمالی گفت: بیست و پنچ شوال روز بزرگی است که باید آن را بزرگ بداریم هیأت‌های عزاداری و نذورات در این روز بیشتر شود.
وی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری افزود: برای سند تحول آموزش و پرورش در مرحله اجرا هیچ عزمی نبوده، با این حال که به تمام ابعاد شخصیتی انسان می‌پردازد و شامل تمام توانمندی‌ها و معنویت، شخصیت، ورزش و اخلاقی می‌پردازد و یک انسان در تراز را تحویل جامعه می‌دهد.
امام جمعه چادگان گفت: هفته پیش رو هفته بسیج سازندگی است که از تمام کسانی که در این عرصه پای میدان محرومیت زدایی هستند و زیرساخت‌ها را به مناطق محروم می‌برند.
کد خبر 750317
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان